O publikacji swojego najnowszego rankingu Polski Alarm Smogowy (PAS) poinformował w nadesłanej informacji prasowej. Ranking został sporządzony na podstawie rocznych ocen jakości powietrza Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska za 2024 r.
Jak poinformowali przedstawiciele PAS, uwzględniono w nim trzy kategorie: średnioroczne stężenie benzo(a)pirenu, średnioroczne stężenie pyłu PM10 i liczbę dni smogowych, czyli takich, w których przekraczano dobową normę pyłu PM10. „Pierwsze miejsce we wszystkich trzech kategoriach zajęła Nowa Ruda. W tym dolnośląskim mieście stężenie rakotwórczego benzo(a)pirenu wzrosło z 400 do 700 proc. normy” – przekazano w informacji prasowej.
Odnotowano tam również najwyższe średnioroczne stężenie pyłu PM10 i najwyższą liczbę dni smogowych, czyli takich, w których średniodobowe stężenie pyłu PM10 przekraczało normę. Z wyliczeń wynika, że mieszkańcy Nowej Rudy oddychali smogiem przez 73 dni w roku.
Naczelnik Wydziału Ochrony Środowiska UM Nowa Ruda Marta Krupa w rozmowie z PAP wyjaśniła, że są trzy przyczyny, dlaczego w mieście odnotowano tak zły stan powietrza. – Na pewno niska emisja, czyli to, że jeszcze tych pieców, starych kopciuchów mamy bardzo dużo do wymiany. Głównie w zabudowie wielorodzinnej, tam gdzie są piece kaflowe, tam gdzie są pieco-kuchnie, kuchnie węglowe. Takie małe instalacje w pojedynczych lokalach, indywidualne źródła ciepła – powiedziała.
Jak dodała, do tego trzeba doliczyć spalane w piecach niskiej jakości paliwo. Nie bez znaczenia – jej zdaniem – jest również ukształtowanie terenu. Nowa Ruda jest położona w kotlinie.
– Nasza stacja pomiarowa znajduje się w najniżej położonej części naszego miasta, gdzie jest koncentracja zanieczyszczeń, bo jest bardzo zwarta zabudowa wielorodzinna. Czyli z jednego budynku wyrasta nam kilka kominów. Są to strefy cisz wiatrowych, czyli to przewietrzanie miasta jest w tym miejscu bardzo utrudnione – wyjaśniła Krupa.
Według szacunków miejscowego magistratu, do wymiany kwalifikuje się w Nowej Rudzie 4800 indywidualnych instalacji.
Wśród miejscowości o największej liczbie dni, w trakcie których mieszkańcy oddychali smogiem, w czołówce rankingu znalazły się Nowy Targ (38 dni) i Pszczyna (36 dni).
W przypadku stężenia benzo(a)pirenu przekraczającym normę aż 5-krotnie (za Nową Rudą) umieszczono: Nowy Targ, Suchą Beskidzką i Myszków. Wciąż wysokie, 4-krotnie przekraczające normę jego stężenie odnotowano między innymi w uzdrowisku Rabka-Zdrój.
W przypadku miejscowości o najwyższym średniorocznym stężeniu pyłu PM10 za Nową Rudą znalazły się Radomsko i Opatów.
Według danych GIOŚ, na które powołuje się Polski Alarm Smogowy, średnioroczne stężenie pyłu PM10, obliczone ze wszystkich stacji w kraju, w 2024 roku zwiększyło się o 7 proc. w porównaniu do roku 2023. „To bardzo niepokojące zjawisko” – ocenił cytowany w informacji prasowej rzecznik Polskiego Alarmu Smogowego Piotr Siergiej.
Przypomniał, że ranking jest prezentowany po raz dziesiąty i co roku obserwowano spadek stężeń. Jego zdaniem, w obecnym 2025 r. program likwidacji „kopciuchów” gwałtownie zahamował, a program „Czyste Powietrze” nie cieszy się już takim zainteresowaniem. „Wydaje się, że obecnie tego wsparcia brakuje. W obliczu nowych, ostrzejszych norm jakości powietrza, które zaczną obowiązywać już za cztery lata, konieczne jest podjęcie przez rząd wzmożonych działań w tym kierunku. Jak na razie tej determinacji nie widać” – ocenił Siergiej.
W przygotowanym raporcie jako pozytywny przykład podano Kraków. Według danych w 2024 roku, po raz pierwszy w historii pomiarów żadna stacja pomiarowa w stolicy Małopolski nie odnotowała przekroczenia dopuszczalnego poziomu benzo(a)pirenu. Jak podano, spadek stężenia jest ponad 7-krotny w ciągu ostatnich dziesięciu lat.
Jak przekazał PAP rzecznik GIOŚ Tomasz Matusiak, powietrze w Polsce mierzy się w 300 stacjach pomiarowych, a w niektórych większych miastach znajduje się więcej niż jedna stacja. (PAP)
kak/ mrr/
