Bogactwo eksponatów
„Stół nakryty wypiętrzonymi na postumentach wazami, bogato zdobionymi półmiskami, paterami i koszami to znak rozpoznawczy wystroju wnętrz, tak arystokratycznych, jak mieszczańskich, w XIX i w początku XX wieku. Precyzyjnie wykonane platerowane naczynia, dziesiątki sztućców o różnych wzorach i nieznanych dziś, zaskakujących funkcjach, figurki i ozdoby stołu, a nawet meble – ponad 1 tys. 200 eksponatów będzie można zobaczyć na wystawie +Niecodzienne przedmioty codziennego użytku. 200 lat platernictwa w Polsce. Z kolekcji prywatnych i zbiorów muzealnych+ w Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie+” – czytamy w przesłanej informacji.
Platery w życiu arystokracji i mieszczan
Jak wyjaśniono, „obiekty zostały ułożone według kategorii użytkowych”. „Mamy przedmioty związane na przykład z toaletą: lustra, miski, dzbanki. Są również takie, który były produkowane dla wyznawców różnych religii. Na wystawie będzie też wyposażenie biur: kałamarze, suszki, przyciski do papieru, pojemniki na stalówki” – zapowiedziała kuratorka wystawy dr Joanna Paprocka-Gajek.
Przypomniano, że „kiedy w 1743 r. wynaleziono platerowanie, czyli tworzenie przedmiotów ze stopów metali (miedzi, cynku i cyny) pokrytych warstwą szlachetnego srebra, wzrósł popyt na różne sprzęty domowego użytku oraz zastawy stołowe, oferowane w możliwie przystępnej cenie”. „Asortyment się poszerzał wraz z modą i rosnącym zainteresowaniem zdobnymi naczyniami, które z czasem stały się przedmiotami codziennego użytku. Dzięki błyszczącej, srebrzystej powłoce nie tylko dodawały stołowi okazałości, ale podnosiły też standard wyposażenia domu. Nawet przy częstym użytkowaniu zachowywały doskonały wygląd, dając się łatwo czyścić i odświeżać” – napisano w informacji.
Jak podkreślono, „z Anglii i Francji sprowadzali naczynia platerowane zamożni mieszczanie i arystokraci, wśród nich właściciele Wilanowa – księżna marszałkowa Izabela Lubomirska, hrabia Stanisław Kostka Potocki i inni przedstawiciele rodu”.
„Na wystawie będzie można zobaczyć zastawę z herbem Potockich, która została wykonana na ich zamówienie. Różnica w cenie między zastawą wykonaną ze srebra a platerowaną była nawet dla nich kusząca. A ta druga wcale nie traciła na okazałości” – zaznaczyła dr Joanna Paprocka-Gajek, cytowana w informacji.
Historia platernictwa w Polsce
Przypomniano, że „dwieście lat temu, w 1824 r. pochodzący z Francji rzemieślnik – Alfons Fraget uzyskał od rządu polskiego patent na produkcję przedmiotów platerowanych”. „Jego inicjatywa poparta została korzystnymi rządowymi pożyczkami oraz ulgami podatkowymi dla nowego rodzaju rzemiosła, między innymi w zamian za podjęcie kształcenia w tej dziedzinie polskich rzemieślników. W Warszawie powstały dwie największe i najdłużej działające fabryki platerów na ziemiach polskich zaboru rosyjskiego, należące do Józefa Frageta i Wincentego Norblina” – napisano.
Jak zaznaczono, „platery zwane również +warszawskimi srebrami+ szybko zyskały na popularności, także daleko poza granicami kraju”.
„Spośród setek obiektów, które znalazły się na wystawie +Niecodzienne przedmioty codziennego użytku+, wiele pochodzi z prywatnych kolekcji. Udostępniając swoje zbiory pasjonaci platerów ujawniają różnorodność i bogactwo oferty metalowych przedmiotów użytkowych. Naczynia platerowane są ponadto świadectwem zmian w obyczajowości elit oraz wszystkich pragnących postępować zgodnie z obowiązującą etykietą i modą w XIX i początkach XX wieku” – czytamy o ekspozycji.
Kuratorkami wystawy są dr Joanna Paprocka-Gajek z Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie i Aniela Zinkiewicz-Ryndziewicz z Muzeum Sztuki Złotniczej, oddziału Muzeum Nadwiślańskiego w Kazimierzu Dolnym.
Wernisaż ekspozycji odbędzie się 28 listopada o godz. 13 w Sali Białej Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie.
Wystawa „Niecodzienne przedmioty codziennego użytku. 200 lat platernictwa w Polsce. Z kolekcji prywatnych i zbiorów muzealnych” będzie otwarta dla publiczności od 29 listopada do 3 sierpnia 2025 r.
Współorganizatorem ekspozycji jest Muzeum Sztuki Złotniczej, oddział Muzeum Nadwiślańskiego w Kazimierzu Dolnym.
Wystawa powstała dzięki wsparciu finansowemu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.(PAP)
gj/ dki/
